پل شهرچای
تکه ای ازمن ، تکه ای اززمین 
مریم سادات موسوی
گردشگری آذربایجان شرقی
آذربایجان شرقی از خوش‌آب‌و‌هواترین مناطق شمال غربی کشور ما است که به‌دلیل کوهستان‌های مرتفع و جنگل‌های سرسبزی که دارد از بهترین مقاصد سفر در فصل تابستان به شمار می‌رود. این استان از اصیل‌ترین نواحی ایران نیز هست و آثار برجسته‌ای از تمدن‌های کهن در گوشه و کنار آن به چشم می‌خورد. جاذبه‌های تاریخی و طبیعی قابل‌توجه در آذربایجان شرقی گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به بازدید از این خطه تماشایی ترغیب می‌کنند. گرچه این استان از سردسیرترین نواحی کشور ما به شمار می‌رود، بازدید از شهرها و دیدنی های آن در تمام سال برای مسافران جذاب است. تلاش می‌کنیم در این صفحه، بخشی ازاین دیدنی هاراحضورتان عرضه کنیم.
پل شهرچای
پل شهر چای که با نام ۲۳ پل نیز شناخته میشود، در ۱۲ کیلومتری جنوب شهر میانه و روی رودخانه‌ی شهر چای قرار دارد. اطلاعات دقیقی در مورد تاریخ ساخت این پل در دسترس نیست؛ اما با توجه به سبک معماری و مصالح به‌کار رفته در آن، می‌توان آن را به دوران صفویه نسبت داد. این پل به سی و سه پل اصفهان شبیه است؛ اما نسبت به آن شکل ساده‌تری دارد. پل شهر چای با ۲۶۰ متر طول، طولانی‌ترین پل آذربایجان شرقی به‌شمار می‌رود. عرض پل ۹.۷ متر و ارتفاعش ۲۵.۵ متر است و ۲۳ چشمه یا دهنه، با طاق‌های جناغی دارد که متاسفانه دو چشمه‌ی آن بر اثر سیل تخریب شده‌اند. آب‌برهای این پل مثلثی شکل هستند و اتاقچه‌هایی در پایه‌های آن دیده میشود که ورودی آن‌ها از روی پل است. این پل در ۲۸ مرداد ۱۳۴۸ با شماره ۸۷۲ به‌عنوان یکی از مکان های دیدنی میانه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
پل شهرچای
پل شهر چای که با نام ۲۳ پل نیز شناخته میشود، در ۱۲ کیلومتری جنوب شهر میانه و روی رودخانه‌ی شهر چای قرار دارد. اطلاعات دقیقی در مورد تاریخ ساخت این پل در دسترس نیست؛ اما با توجه به سبک معماری و مصالح به‌کار رفته در آن، می‌توان آن را به دوران صفویه نسبت داد. این پل به سی و سه پل اصفهان شبیه است؛ اما نسبت به آن شکل ساده‌تری دارد. پل شهر چای با ۲۶۰ متر طول، طولانی‌ترین پل آذربایجان شرقی به‌شمار می‌رود. عرض پل ۹.۷ متر و ارتفاعش ۲۵.۵ متر است و ۲۳ چشمه یا دهنه، با طاق‌های جناغی دارد که متاسفانه دو چشمه‌ی آن بر اثر سیل تخریب شده‌اند. آب‌برهای این پل مثلثی شکل هستند و اتاقچه‌هایی در پایه‌های آن دیده میشود که ورودی آن‌ها از روی پل است. این پل در ۲۸ مرداد ۱۳۴۸ با شماره ۸۷۲ به‌عنوان یکی از مکان های دیدنی میانه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
قلعه نارین سردرود
قلعه نارین سردرود با قدمتی که به هزاره اول قبل از میلاد بازمی‌گردد، متعلق به دوره پادشاهان اورارتو، ساردور دوم، پسر آرگیشتی اول بوده است. این قلعه مهم‌ترین اثر تاریخی در سردرود به شمار می‌رود و با کاربرد امنیتی، به‌منظور حفاظت از تبریز در آن زمان ساخته شده بود. ابعاد قلعه که در بالای تپه‌ای کم‌ارتفاع از دامنه‌های سهند واقع شده، ۷۰۰ متر در ۵۰۰ متر است و تعداد زیادی قلوه سنگ پراکنده در مرکز آن به چشم می‌خورد. به نظر می‌رسد این سنگ‌ها بازمانده‌هایی از تاسیسات اورارتوها هستند که احتمالا بر اثر زلزله یا سوانح دیگر فرو ریخته‌اند. سفالینه‌هایی از ادوار مختلف تاریخی مانند اواخر سده دوم و اوایل سده اول قبل از میلاد، دوره اشکانی و دوره اسلامی (به‌خصوص قرون هفت و هشت هجری) از این منطقه کشف شده‌اند. طبق مستندات تاریخی، این قلعه تا پیش از زلزله مهیب سال ۱۱۹۳ هجری قمری همچنان به حیات خود ادامه داده و در واقع همان سردرود امروزی بوده است. این اثر ارزشمند در سال ۱۳۸۱، به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی سردرود در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
حمام حاج فتح الله
آثار ملی ایران
حمام حاج فتح الله با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، از مکان های دیدنی بناب در بافت قدیمی شهر است و یکی از پراهمیت‌ترین گرمابه‌های شهر به شمار می‌رود. بنای حمام در کنار مسجد قرمز و جاده قدیمی (ماحال گاودل) واقع شده که این جاده یکی از اصلی‌ترین جاده‌های تجاری ایران بوده است. به جز یکی از گنبدها، بیشتر قسمت‌های حمام امروزه در وضعیت خوبی قرار دارند. این بنا در حال حاضر برای برگزاری کارگاه و آموزش صنایع دستی استفاده میشود. این اثر در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۰، با شماره ثبت ۳۸۲۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت
رسید.
پل لیلان
پل لیلان در یک کیلومتری شهر لیلان، در شهرستان ملکان واقع شده است و از قدیمی‌ترین پل‌های منطقه و دیدنی های استان آذربایجان شرقی به شمار می‌رود. قدمت این پل به دوره‌ی ایلخانی بازمی‌گردد و در گذشته راه ارتباطی میان همدان، کردستان، مراغه و تبریز بوده است. با ۲۴ متر طول، این پل دارای سه دهنه است و در ساخت طاق‌های آن از آجر و پایه‌ها، موج‌شکن‌ها و پشت‌بندها، از سنگ‌های تراش‌دار استفاده کرده‌اند. پل لیلان در ۹ اردیبهشت سال ۱۳۸۲، با شماره ثبت ۸۳۹۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
مسجدجامع شیرلو
مسجد جامع شیرلو عجب شیر با قدمتی که به دوره صفوی بازمی‌گردد، یکی از مساجد زیبای ستون‌دار ایران به شمار می‌رود. شهرت این مسجد بیشتر به دلیل وجود ستون‌های چوبی، سرستون‌های مقرنس‌کاری‌شده و سقف چوبی منقوش آن است و در بنای آن می‌توان ترکیبی زیبا از هنر و مذهب را مشاهده کرد. این اثر در تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۴۸، با شماره ثبت ۸۷۸ به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی عجب شیر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
پل سردرود
پل سردرود با قدمتی که به سده‌های متاخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام و دوره قاجار بازمی‌گردد، در شهر سردرود، بین خیابان امام و محله‌ی سنگستان قرار دارد. این پل تاریخی در تاریخ ۶ اسفند سال ۱۳۸۵ با شماره ۱۷۴۹۲ به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی سردرود در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
مسجدزرگران بناب
مسجد زرگران بناب از غرب به بازار قدیمی حاج تقی و بازار مسگران و آهنگران متصل است و در زمان‌هایی نه چندان دور در مسیر جاده بین‌المللی شمال به جنوب کشور قرار داشت. در مسیر جلوی مسجد حدود ۱۰ کاروانسرای مسافرتی و تجارتی بودند که با احداث جاده جدید فعلی، این راه رونق خود را از دست داد. مسجد زرگران بناب همانند اکثر مساجد قدیمی بناب در دوره صفویه بنا شده است. سرستون‌های مسجد به سرستون‌های مسجد اسماعیل‌بیگ و تا حدودی مسجد جونیلر شباهت دارد. این سرستون‌ها به‌صورت بسیار جالب و زیبایی رنگ‌آمیزی و با خطوط تزیینی و آیات قرآنی به خط نستعلیق آراسته شدند. این بنا احتمالا روی تپه‌ای باستانی بنا شده است؛ چراکه به هنگام پی‌کنی دیوار مسجد جهت مرمت آن، آثاری از جمله سفالینه‌های مربوط به ادوار اسلامی به دست آمد. مسجد زرگران در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹، با شماره ثبت ۳۰۸۵ به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی بناب در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید
حمام حاج موسی
حمام حاج موسی با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، از بناهای تاریخی و جاهای دیدنی مرند، در استان آذربایجان شرقی است. این حمام یکی از آثار متعدد حاج موسی محسوب میشود که کارهای عمرانی زیادی در شهرستان مرند به انجام رسانید. با توجه به اهمیت تاریخی، این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱، با شماره ثبت ۷۳۷۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
مسجدجامع شبستر
مسجد جامع شبستر از آثار تاریخی و مکان های دیدنی شبستر، در استان آذربایجان شرقی به شمار می‌رود و قدمت آن به دوره ایلخانی، تیموری، صفوی و قاجار بازمی‌گردد. اصل بنا به دوره ایلخانی تعلق داشته و با بازسازی‌های متعدد در طول زمان، ساختمان قدیمی آن دچار تغییرات زیادی شده است. مسجد به‌صورت شبستانی ستون‌دار و دارای ایوان و مناره است. مناره یکی از قدیمی‌ترین بخش‌های بازمانده مسجد محسوب میشود که در دوره تیموری و اوایل قرن هشتم هجری به مجموعه افزوده شد. مهم‌ترین بخش مسجد نیز گنبدخانه آن به حساب می‌آید که روی آن اشعاری دست‌نوشته از دوره صفوی مشاهده شده است. طبق این سروده‌ها، مسجد جامع شبستر در دوره صفویه پایگاه مهم مذهبی اهل تشیع در مبارزه با عثمانی‌ها بوده است. تنها سکوی سنگی و بقایای بخش پایین‌دست مسجد، از آثار بازمانده دوره ایلخانی هستند. از خصوصیات متمایز این بنا می‌توان به طاق‌های تیزه‌دار داخلی و نمای خارجی، تزئینات گچی محراب و کاربندی‌های داخلی اشاره کرد. این اثر تاریخی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجدجامع مهرآباد
مسجد جامع مهرآباد با قدمتی که به دوره صفوی بازمی‌گردد، بر اساس کتیبه موجود در ضلع شمالی آن، در سال ۹۵۱ هجری قمری، در دوران حکومت شاه تهماسب یکم ساخته شده است. این مسجد تنها یک مناره به ارتفاع ۱۴ متر دارد که با کاشی‌های فیروزه‌ای، لاجوردی، زرد و سرمه‌ای پوشیده شده است. در شبستان مسجد ۳۰ ستون چوبی با پایه‌های سنگی و سرستون‌های مقرنس‌کاری‌شده به چشم می‌خورد و سقف آن با طرح‌های ترنج و گیاه، به رنگ‌های آبی، سبز، زرد، قرمز و نارنجی نقاشی شده است. این اثر از جاذبه های گردشگری بناب به شمار می‌آید و در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۷، با شماره ثبت ۷۸۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تپه قلعه جمال آباد
تپه قلعه جمال‌آباد در شهرستان مراغه، بخش سراجو، دهستان سراجوی شرقی و در مجاورت روستای جمال‌آباد قرار دارد. طبق آثار به دست آمده از این تپه تاریخی، قدمت آن به هزاره‌های چهار و سه قبل از میلاد، دوره اشکانیان، دوره ساسانیان و سده‌های میانه دوران‌های تاریخی پس از اسلام بازمی‌گردد. با توجه به ارزش تاریخی، تپه قلعه جمال‌آباد از جاهای دیدنی مراغه در استان آذربایجان شرقی محسوب میشود و در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷، با شماره ثبت ۲۵۲۲۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
