نگاهی به یک گرامی داشت
“آینده خواندنی است”
هفته کتاب و کتاب خوانی و بزرگداشت کتابداران ،با این شعار آغاز شده است.
بحث کتاب و کتاب خوانی تقریبا درطول سال درجامعه ما به ویژه درسطح رسانه ها ، به مناسبت های مختلف داغ است گر چه آمارها در رابطه با کتاب خوانی افراد جامعه امیدوار کننده نیست.
درطول سال مراسم مختلف از جمله برگزاری نمایشگاه کتاب ،کتاب سال جمهوری اسلامی ، نمایشگاه های فصلی و استانی کتاب و همچنین هفته بزرگداشت کتاب ، کتاب خوانی و کتابداران در برهه هایی شور توجه به کتاب و کتاب خوانی را افزایش می دهد و تا حدودی نیز در اقبال مردم به خرید کتاب تاثیر گذار است لیک دراین که این مراسم — که هرکدام بیش از دو دهه هر ساله برگزار می شود تا چه اندازه به شمار کتاب خوان ها افزوده است ،آمار قابل اتکایی وجود ندارد.
درباره مدت زمان مطالعه افراد جامعه در واقع یک آمار صفر و صدی داریم که از روزی دو دقیقه شروع می شود و به هفته ای ۱۴ ساعت هم در ادعا آمده است.
گرچه علی القاعده روزی دو دقیقه با شمار باسوادان کشور بسیار بدبینانه بنظر می رسد اما بحساب آوردن مطالعه کتب درسی یا کتاب های ادعیه و به طور کلی قرائت کتب دینی در محاسبه مدت زمان مطالعه شهروندان نیز موجب می شود در یک خوش خیالی زیانبار در اقبال افراد به مطالعه غرق شویم و از تدبیر در این مورد غافل بمانیم. در این مورد توجه به بخشی از اطلاعات منتشر شده در رسانه ها روشنگر است.البته این گفته ها تازه نیست و در گذشته در برهه هایی ابراز شده است :
▪”منصور واعظی، دبیرکل “نهاد کتابخانه‌های عمومی تهران”، آمار فوق را “کذب محض” خواند و در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا اعلام کرد: «با احتساب مطالعه کتاب، روزنامه و ادعیه ، سرانه مطالعه در ایران ۷۶ دقیقه در روز است». او خواندن نماز و دعا را نیز مطالعه به حساب آورد و گفت: «مردم ما در شبانه‌روز چندین ساعت قرآن می‌خوانند و راز و نیاز با معبود دارند که در حوزه مطالعه به این امر توجه نمی‌شود.”
*
▪”محمد سالاری، مدیرکل “دفتر برنامه‌ریزی و مطالعات فرهنگی و کتابخوانی”، اعلام کرد: «کتابخوانی در ایران روزی دو ساعت، یعنی ۱۲۰ دقیقه است». آقای سالاری در آمار خود رکوردشکنی کرده، از رکورد ۹۰ دقیقه‌ای سازمان یونسکو برای مطالعه در کشورهای غربی و یا کشور ژاپن پیشی می‌گیرد.”
*
▪”محسن پرویز، معاون فرهنگی وقت وزارت ارشاد، در نمایشگاه کتاب مشهد با توجه به آمارهای ارایه‌شده، آن‌ها را “بی‌پایه” عنوان کرد و گفت که این آمار از “هیچ پایه و اساس علمی برخوردار نیست” و «بر اساس آخرین مطالعات و بررسی‌های انجام‌شده از سوی نهادهای کتابخانه‌های عمومی کشور، سرانه مطالعه در ایران هم‌اکنون ۱۸ دقیقه در روز برای هر نفر است.”
با این که آمار دقیقی در مدت زمان مطالعه ما ایرانی ها وجود ندارد و این که این مراسم گوناگون تا چه میزان در کتاب خوانی ما ایرانیان موثراست نیزنامشخص است ، اما همین که موجب توجه برخی از افراد جامعه به موضوع کتاب و کتاب خوانی می شود ارزشمند است.
ناگفته پیداست که شمارگان چاپ کتاب و تعداد عنوان های چاپ شده در مقایسه با جوامع اهل مطالعه نشانگر آن هست که ما راه درازی دراین ممساله در پیش داریم که بهتر است به جای غلو دراین زمینه و خوش خیالی یا منفی نگری ، واقع بینانه در مسیر اقبال به مقوله کتاب تلاش کنیم.