ماهواره ناهید۲ آماده پرتاب شد
یک جرعه ازجهان دانش
بهارسادات موسوی
[ گزارش ازپژوهش های تازه ]
رئیس سازمان فضایی ایران از پرتاب ماهواره ناهید ۲ در آینده ای نزدیک خبر داد و اعلام کرد ماهواره پارس ۲ با دقت تصویربرداری ۴ متر ، در دهه فجر امسال رونمایی خواهد شد.
دکتر حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی ایران در نشست «اثرگذاری پژوهشگران جوان در جامعه و صنعت» که به همت بنیاد ملی نخبگان برگزار شد ، درباره روند پیشرفتهای صنعت فضایی کشور و چالش‌های پیش‌رو سخنرانی کرد.
وی با اشاره به رقابت‌های فشرده در عرصه فضایی جهان اظهار کرد: وقتی رقابت‌های صنعت فضایی را در دنیا مشاهده می‌کنیم، می‌بینیم کشورهایی که تصورش را هم نمی‌کردیم، در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند و با سرعتی باورناپذیر وارد بازی فضایی و رقابت‌های بین‌المللی شده‌اند. ما نیز باید این نگاه را در کشور تقویت کنیم. صنعت فضایی ایران ، به‌ویژه پس از دوران جنگ تحمیلی ، با اقدامات مؤثری که برای توسعه صنایع دفاعی انجام شد ، آغاز به کار کرد. وی با اشاره به چالش‌های پیش‌روی کشور در توسعه فناوری‌های پیشرفته بیان کرد: ما در صنعت فضایی ایران با کشورهای دیگر تفاوت اساسی داریم. در این حوزه ، هیچ کشوری فناوری‌های خود را به دیگران انتقال نمی‌دهد و در صورت انجام چنین کاری ، هزینه‌های گزافی مطالبه می‌کند. به همین دلیل ، صنعت فضایی ایران به‌واسطه تحریم‌ها به یک صنعت کاملاً خودکفا تبدیل شده است.
وی ادامه داد: در دهه ۸۰ و ۹۰، بسیاری از دانشگاه‌های برتر کشور مانند دانشگاه‌های شریف، علم و صنعت، مالک اشتر و صنعتی امیرکبیر به تدریج وارد حوزه صنعت فضایی شدند و پروژه‌های مختلفی تعریف کردند. در آن دوران ، ماهواره‌هایی با دقت تصویربرداری در حد چند ده متر ساخته شدند. اما امروز ، با گذشت ۲۰ سال ، ماهواره‌های ما به دقت تصویربرداری ۲ تا ۴ متر دست یافته‌اند.
سالاریه با اشاره به پرتاب اخیر ماهواره «کوثر» گفت: این ماهواره که ۱۵ آبان به فضا پرتاب شد، دقت تصویربرداری ۴ متر دارد. ماهواره‌های دیگری مانند “پارس ۲” با دقت مشابه ، در دهه فجر رونمایی خواهند شد. همچنین ، ماهواره “پارس ۳” که پژوهشگاه فضایی بر روی آن کار می‌کند ، دقت تصویربرداری ۲ متر خواهد داشت. البته در سطح جهانی ، دقت تصویربرداری زیر یک متر متداول است.
وی درباره ماهواره‌های مخابراتی کشور توضیح داد: ماهواره‌های مخابراتی اولیه تنها توانایی انتقال داده‌های ثابت را داشتند ، اما امروزه در حال ساخت ماهواره‌هایی هستیم که توانایی تحلیل و پردازش داده‌ها را نیز دارند. از جمله این ماهواره‌ها ، “مهدا” است که هشتم بهمن‌ماه پرتاب شد و هنوز ارتباط با آن برقرار است. این ماهواره نخستین پلتفرم ایران با پتانسیل کاربرد در اینترنت اشیا (IoT) است.
وی همچنین به پیشرفتهای دیگر اشاره کرد و گفت: ماهواره‌های “ناهید ۱” و “ناهید ۲” که نمونه پروازی آن سال گذشته رونمایی شد ، به‌زودی پرتاب خواهند شد. ماهواره “ناهید ۳” نیز که در حال ساخت است ، قابلیت منظومه‌سازی دارد.
سالاریه بر اهمیت ورود بخش خصوصی به صنعت فضایی تأکید کرد و گفت: یکی از نقاط کلیدی برای توسعه صنعت فضایی کشور ، حضور بخش خصوصی است. امروز در مناقصات پژوهشگاه و سازمان فضایی، حدود ۲۰ شرکت دانش‌بنیان خصوصی مشارکت دارند. ماهواره‌های “کوثر” و “هدهد” از نخستین ماهواره‌های بخش خصوصی کشور هستند که به‌ترتیب در حوزه سنجش از دور و اینترنت اشیا فعالیت می‌کنند و امسال پرتاب شدند.
رئیس سازمان فضایی ایران به توسعه زیرساخت‌های فضایی نیز اشاره کرد و گفت: بزرگ‌ترین پایگاه فضایی منطقه غرب آسیا در چابهار در حال ساخت است. این پایگاه از سال ۱۴۰۱ در سه فاز آغاز به کار کرده و فاز نخست آن تا اواخر امسال امکان پرتاب پیدا می‌کند. با این پایگاه می‌توانیم برای اولین بار به مدارهای خورشیدآهنگ دست یابیم که برای ماهواره‌های سنجشی بسیار مناسب است. وی همچنین درباره آزمایشگاه‌های فضایی توضیح داد: آزمایشگاه‌های پیشرفتهای برای ماهواره‌های با کلاس جرمی ۱۰۰۰ کیلوگرم در کشور در حال احداث هستند و انتظار داریم زیرساخت‌های عمرانی آن‌ها تا پایان سال جاری به بهره‌برداری برسد.
سالاریه با اشاره به دستاوردهای پرتابگرها گفت: پرتابگر “قائم” تاکنون سه پرتاب موفق متوالی داشته و پرتابگر “سیمرغ” با ظرفیت ۲۵۰ کیلوگرم در مدارهای ۳۰۰ و ۴۰۰ کیلومتری مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین ، بلوک انتقال مداری سامان در هفته‌های اخیر به فضا پرتاب شدند.
وی در پایان ، به همکاری‌های گسترده با دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: در حال حاضر مذاکرات متعددی با معاونت علمی ریاست‌جمهوری و دانشگاه‌ها برای اجرای پروژه‌های فناورانه و تأثیرگذار در جریان است و به‌زودی توافق‌نامه‌های سه‌جانبه در این زمینه امضا خواهد شد.
تجهیز کشتی‌ها به «سیستم مدیریت آب توازن»
براساس قرارداد یک شرکت دانش بنیان با مجموعه کشتیرانی ،قرار است سیستم مدیریت آب توازن بر روی شناور کشتی ها نصب شود تا با این اقدام ، ارگانیسم های مهاجم در آب ذخیره شده کشتی ها ضدعفونی شود.
مدیر پروژه با اشاره به فعالیت این شرکت در حوزه طراحی و سیستم توازن شناورها گفت: این شرکت دانش بنیان در حوزه طراحی ، ساخت و نصب سیستم‌های مدیریت آب توازن کشتی‌ها فعالیت دارد و توسط گروهی از مهندسان نخبه و مجرب در سال ۱۳۹۶ تاسیس شده است. وی افزود: سیستم مدیریت آب توازن نوین معرفی شده توسط شرکت راد قادر به گندزدایی و ضدعفونی کردن ارگانیسم‌های مهاجم در آب ذخیره شده کشتی به کمک محلول‌های زیست کش است.
وی ضمن بیان این مطلب که این شرکت با بهره گیری از فناوری‌های نوین نسبت به تولید دستگاه تصفیه آب توازن برای شناورها از طریق فرآیندهای الکتروشیمی اقدام کرده است ، خاطرنشان کرد: کشتی‌ها به منظور جابه جایی کالاهایی از قبیل نفت ، مواد معدنی و کانتینرها نیازمند بهره گیری از سیستم‌های متعددی جهت حفظ ثبات کشتی و قابلیت مانور آن در طول سفر هستند که یکی از این سیستم‌ها آب توازن بوده که بر اساس آن کشتی‌ها در هر دو حالت بدون حمل بار و تخلیه بخشی از بار در بندر ، آب توازن را باید به منظور عملکرد مؤثر و بی خطر کشتی برداشت کنند.
این فعال فناور خاطرنشان کرد: آب توازن ، آبی است که به منظور کنترل اختلاف آبخور و فشارهای وارده بر یک کشتی و ثبات آن توسط مجرای آبگیری که در کناره و ته کشتی قرار دارد و به کمک پمپ‌های مخصوص ، برداشت می‌شود.
آب توازن حاوی ارگانیزم‌های متنوعی از باکتری‌ها ، ویروس‌ها ، گیاهان و موجودات ساحلی است. این آب عموماً توسط کشتی‌ها طی مسافت‌های طولانی حمل می‌شود و متعاقباً به هنگام تخلیه، گونه‌های متخاصم ، باکتری‌ها و کودهایی را به اکوسیستم جدید معرفی می‌کند که می‌تواند منجر به آلودگی آب‌ها شود.
وی در ادامه تصریح کرد: تخریب سیستم‌های دریایی و آب‌های سطحی موجب بروز صدمات غیرقابل جبرانی به محیط زیست می‌شود که این موضوع موجب نگرانی دولت‌ها و مردم شده است و توجه به ایمنی محیط زیست به ویژه اکوسیستم دریاها را بیش از پیش نمایان می‌سازد ، از این رو به منظور مدیریت و مقابله با آن لازم است دولت‌ها در سطح ملی و بین المللی در این خصوص اقدام و مشارکت کنند. این در حالی است که امروزه به دلیل استفاده زیاد از دریا و تنوع و سرعت تخلیه مواد آلاینده به دریا ، از توان خودپالایی اکوسیستم‌های دریایی کاسته شده است.
مدیر پروژه این شرکت دانش بنیان بیان کرد: در حال حاضر با مجموعه کشتیرانی ۳ پروژه در دست اقدام داریم که ۶۰ درصد آن انجام شده و۴۰ درصد باقی مانده است. از آنجا که قراردادهای ما بین المللی و ارزی است ، این محصول در واقع صادراتی محسوب می‌شود و از خروج ارز هم جلوگیری می‌کند.
منبع : مهر
تبدیل زباله‌های هسته‌ای به ماده‌ای ارزشمند و کمیاب
تلاش ۲.۳ میلیون یورویی اتحادیه اروپا برای بازیافت زباله‌های هسته‌ای به عناصر کمیاب خاکی که برای همه مصارف از تلفن‌های هوشمند گرفته تا دستگاه‌های MRI حیاتی هستند ، آغاز شده است. تلاشی نوآورانه برای بازتعریف مدیریت زباله‌های هسته‌ای در اتحادیه اروپا آغاز شده است. در یک پروژه جدید ، از روش‌های جداسازی برای بررسی قابلیت بازیافت زباله‌های هسته‌ای استفاده خواهد شد.
به نقل از آی‌ای ، این ابتکار سه ساله با کمک مالی ۲.۳ میلیون یورویی ، کارشناسانی از آلمان ، فرانسه ، سوئد و رومانی را گردهم می‌آورد تا زباله‌های هسته‌ای را به مواد خام با ارزش تبدیل کنند.
پروفسور کریستینا کواشنینا( Kristina Kvashnina ) و گروهش ، این باور متعارف را که زباله‌های هسته‌ای محصول نهایی با گزینه‌های محدود هستند به چالش می‌کشند.
در این پروژه ، آن ها با حمایت اتحادیه اروپا به دنبال برداشت لانتانیدها به عنوان اجزای حیاتی در فناوری‌هایی از باتری‌ها گرفته تا تجهیزات پزشکی ، از اعماق زباله‌های هسته‌ای هستند.
پروفسور کواشنینا توضیح می‌دهد که هدف ما مهندسی یک ماده موفق است که در ابتدا عناصر فردی را از مخلوط‌های مصنوعی جدا می‌کند. در حالی که ما با گام‌های کوچک شروع می‌کنیم ، چشم‌انداز ما بر روی کاربردهای گسترده است. این پروژه نوید یک تغییر اساسی در مدیریت زباله‌های هسته‌ای با بازیافت مواد رادیواکتیو ذخیره شده دائمی را می‌دهد.
لانتانیدها گروه مهمی از عناصر شیمیایی را تشکیل می‌دهند که موقعیت‌های ۵۸ تا ۷۱ را در جدول تناوبی مدرن اشغال می‌کنند و شامل چندین عنصر کمیاب زمین هستند. این عناصر به طور گسترده در فناوری‌های مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرند و در همه چیز از صفحه نمایش تلفن‌های هوشمند و باتری خودروهای الکتریکی گرفته تا عوامل کنتراست MRI و آهنرباهای قدرتمند یافت می‌شوند. به رغم استفاده گسترده و نقش ضروری آن ها در فناوری‌های مختلف ، لانتانیدها کمیاب هستند و عمدتا از چین تهیه می‌شوند و یک آسیب‌پذیری استراتژیک در زنجیره‌های تامین جهانی ایجاد می‌کنند.
پروفسور کریستینا کواشنینا ، هماهنگ کننده پروژه و یک فیزیکدان برجسته ، ضرورت استراتژیک پشت رویکرد نوآورانه خود و گروهش را بیان می‌کند و می‌گوید: با بازیافت لانتانیدها از زباله‌های هسته‌ای ، ما نه تنها به دنبال تامین منبع پایدار این مواد گرانبها هستیم ، بلکه هدف ما نیز تامین منابع پایدار برای کاهش وابستگی به تامین کنندگان خارجی است. او بر مزایای این ابتکار ، که افزایش بهره‌وری منابع و کمک به پایداری محیطی است ، تاکید می‌کند.
پروفسور کواشنینا اشتیاق خود را به اشتراک می‌گذارد و می‌گوید چند سال آینده سفری هیجان انگیز از کشف و نوآوری است. با ادغام درک تجربی با مدل‌های نظری و پیشرفتهای مواد ، ما مرزهای امکان‌پذیر در مدیریت زباله را جابه جا می‌کنیم. این رویکرد چند رشته‌ای ظرفیت نوآورانه پروژه را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود راه حل‌های عملی و آماده ارائه شود که می‌تواند استانداردهای صنعت را در سطح جهانی متحول کند.
