زیان های سیاست زدگی درعلم
اخیرا کنگره ای علمی در زمینه مسایل ژنتیک در ایران برگزار شد و رسانه ها به نقل از رییس دانشگاه شهید بهشتی نکته مهمی — که از موانع اساسی بر سرراه پیشرفت علمی کشور هست — را ، منعکس کردند.
توجه به بخشی از سخنان رییس دانشگاه بهشتی به نقل ازرسانه ، ما را با این نکته آفت زا آشنا می کند.:
“رئیس دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به مسؤولیتش در معاونت علمی ریاست‌جمهوری در ۱۰ سال گذشته، خاطرنشان کرد: از آن زمان شاهد دو جریان در زمینه تراریختگی و دست‌ورزی‌های ژنتیکی بودم. آفتی که برای این گونه مباحت وجود دارد، سیاسی کردن مباحث علمی است و در آن زمان به دلیل سیاسی کردن فضای علمی نتوانستیم در بحث تراریخته به جمع بندی برسیم.
وی اضافه کرد: در این حوزه‌ها افرادی که بخش کوچکی از علم را بلد هستند و تنها معنی تراریختگی را می‌دانند ، اجازه نمی‌دهند دانشمندان کنکاش و پژوهش کنند و این آفتی است که در برخی از حوزه‌ها مشاهده می‌شود که از آن جمله می‌توان به حوزه کوانتوم اشاره کرد.
رئیس دانشگاه شهید بهشتی با انتقاد از این که یکسری افراد با هر نوع حرکت پژوهشی موشکافانه مخالفت می‌کنند، یادآور شد: ما نیاز داریم تا در علم غرق شویم و اگر برخی گفتند که دانشمندان از کدام نقطه باید شروع کنند، علم دچار بحران خواهد شد و این آفتی است که در علم ژنتیک به چشم می خورد.”
اکنون بعد از چهاردهه بیش ، — که به تدریج سیاست زدگی در علم و البته محیط های علمی رنگ غالب این گستره ها شده است ، می شود در باره آسیب های جبران ناپذیر آن کنکاش کرد. بیان یک مقام علمی و دانشگاهی در یک محیط رسمی ی علمی ، می تواند آغازی براین جستجو و عیب یابی باشد.
به فرازی دیگر ازسخنان وی توجه کنیم و با ایشان هم آرزوشویم :
“وی با تاکید بر این که برداشت و انتقال ناقص و برداشت شخصی اثبات نشده به جامعه کار خطرناکی است، گفت: این امر در حوزه ژنتیک دیده می‌شود و [ما با این کار ]زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهیم ، انتشار این علم همانقدر که می‌تواند به زندگی مردم قدرت دهد، همانقدر نیز می‌تواند نگرانی ایجاد کند.
آقامیری ضمن امیدواری به آینده این علم و تاثیر آن در زندگی مردم ، گفت: امیدواریم این نشست‌ها و گفت‌وگوها دیدگاه‌ها را به هم نزدیک کند و مردم را در بحثی که هیچ نقشی در آن ندارند و فقط با حرف‌های ما بحران و نگرانی برایشان ایجاد می‌شود، درگیر نکند”
یک نکته حساس تر برای علم در جامعه ما — که آن هم آسیب های خود را دارد ، این هست که با سیاست زده شدن محیط های علمی و مباحث علمی ، به تدریج این ساحت آغشته به نگاه امنیتی نیز می شود و لطمات غلبه این نگاه به علم ، عمیق تر و گسترده تر خواهد بود. به همین دلیل لازم است که ؛ همچنان که روایت شد ، آرزو کنیم دانشمندان ما قادر باشند محیط های علمی را از آسیب های سیاست زدگی دور نگهدارند. باشد که چنین شود…