دریچه ای به حیات ستاره ای

یک جرعه ازجهان دانش

بهارسادات موسوی

[ گزارش ازپژوهش های تازه ]

تصویر جدید تلسکوپ فضایی هابل ، اِن‌جی‌سی ۱۶۳۷ ، یک کهکشان مارپیچی واقع در فاصله ۳۸ میلیون سال نوری از زمین در صورت فلکی اِریدانوس ، شواهدی درخصوص نحوه شکل‌گیری حیات ستاره‌ای را نمایش می‌دهد.

به گزارش وبگاه سای‌تِک‌دِیلی ، این تصویر بخشی از یک برنامه پژوهشی متمرکز بر مطالعه شکل‌گیری ستاره‌ها در کهکشان‌های نزدیک است.

ستارگان در ابرهای گازی سرد و غبارآلود متولد می‌شوند که بر اثر نیروی گرانش خود فرو می‌ریزند. همان‌طور که این ستارگان جوان رشد می‌کنند ، با انتشار نور ، تولید بادهای ستاره‌ای ( جریانی از گاز که از بخش بالای جَو ستاره خارج می‌شوند) و آزادکردن جریان‌های خروجی قدرتمند ، بر محیط اطراف خود تأثیر می‌گذارند. همه این فرآیندها سرعت شکل‌گیری نسل‌های جدید ستارگان و آینده کهکشان را تنظیم می‌کنند.

شواهدی از تشکیل ستاره در اطراف اِن‌جی‌سی ۱۶۳۷ به چشم می‌خورد. بازوهای مارپیچی این کهکشان با ابرهای صورتی‌رنگ پر شده است که بسیاری از آن‌ها با ستاره‌های آبی درخشان همراه هستند. رنگ صورتی ، ناشی از اتم‌های هیدروژن است که توسط نور فرابنفش ستارگان جوان و پرجرم برانگیخته شده‌اند ؛ این در تضاد با درخشش رنگ زرد مرکز کهکشان است که خانه مجموعه‌ای متراکم از ستاره‌های قدیمی‌تر و قرمزتر است.

ستارگانی که در محل تولدشان نور و گرما تولید می‌کنند ، زندگی نسبتاً کوتاهی دارند و بسیاری از آن‌ها فقط چند میلیون سال پس از تولد ، به صورت اَبَرنواَختر ( انهدام انفجاری ستاره ) منفجر می‌شوند. اِن‌جی‌سی ۱۶۳۷ در سال ۱۹۹۹ میلادی میزبان یک ابرنواختر به نام اِس‌اِن ۱۹۹۹ ای‌اِم (SN ۱۹۹۹ EM) بود که به‌عنوان درخشان‌ترین ابرنواختر مشاهده‌شده در آن سال، ستایش شد.

هنگامی که مرگ یک ستاره عظیم فرا می‌رسد ، انفجار بزرگ و درخشانی ( ابرنواختر ) رخ می‌دهد که برای مدتی کوتاه از کل کهکشان اصلی آن فراتر می‌رود. ابرنواختر علاوه بر این که پایان عمر یک ستاره را نشان می‌دهد ، می‌تواند با فشرده‌کردن ابرهای گازی نزدیک ، ستاره‌های جدید تشکیل دهد و چرخه حیات ستاره‌ای را از نو آغاز کند.

 

آزمایش ربات‌های زیرآبی برای کاوش حیات در فضا

محققان یکی از آزمایشگاه‌های فنی سازمان فضایی «ناسا» به‌تازگی ربات‌های جدید زیرآبی را آزمایش کرده‌اند و امیدوارند در آینده بتوانند به کاوش برای یافتن نشانه‌های حیات در اقیانوس‌های زیرسطحی در سیارات و قمرهای دیگر بپردازند.

به گزارش «ارت‌اسکای» ، زمانی که فضاپیمای «اروپا کلیپر» سازمان فضایی «ناسا» آمریکا در سال ۲۰۳۰ به سیاره «مشتری» برسد ، آرایه‌ای از ابزارهای نیرومند را به سمت قمر «اروپا»ی مشتری نشانه خواهد گرفت. در طول ۴۹ پرواز از کنار این قمر ، این ابزارها قمر اروپا را زیر نظر خواهند گرفت با این امید که بتوانند هر گونه نشانه‌ای از حیات را در اقیانوس زیر سطح منجمد این قمر شناسایی کنند.

اما گروه‌های فنی ناسا از هم اکنون در حال طراحی و ساخت نسل بعدی فناوری‌های فضاپیماها هستند که به‌طور بالقوه می‌توانند ربات‌های زیرآبی را به اعماق مایع در قمر اروپا و سایر دنیاهای اقیانوسی در سیارات دیگر ارسال کنند. در سپتامبر سال جاری میلادی ، گروهی از محققان در لابراتوار «جت پروپالشن» (JPL) سازمان ناسا یک رشته از ربات‌های نمونه زیرآبی را در استخری در دانشگاه فنی کالیفرنیا (Caltech) آزمایش کردند و می‌گویند که نتایج این آزمایش‌ها امیدوارکننده بوده است.
این ماموریت مفهومی «ارسال با ریزشناگرهای مستقل» (SWIM) نام گرفته است. این پروژه با ارسال دسته‌جمعی ده‌ها ربات خودمحرک شناگر کوچک به اندازه یک گوشی تلفن همراه تصور می‌کند که زمانی که توسط ربات یخ‌ذوب‌کن cryobot‌ به اقیانوس زیرسطحی منتقل می‌شوند همچون تیر از چله کمان رها می‌شوند و برای یافتن علائم شیمیایی و دمایی حاکی از وجود حیات جستجو خواهند کرد.

جدیدترین نسخه نمونه ساخته شده توسط تیم فنی SWIM یک ربات کوچک نمونه پلاستیکی با چاپ سه‌بُعدی است که بر موتورها و تجهیزات الکترونیکی تجاری و کم‌هزینه وابسته است. این ربات کاوشگر و شناگر کوچک تمام حرکات را به‌طور مستقل و خودکار بدون مداخله تیم فنی انجام می‌دهد.

این ربات نمونه به شکل گُوِه (wedge) که در بیشتر آزمایش‌های زیر آبی در استخر به کار رفته است در حدود ۴۲ سانتی‌متر طول و ۲.۳ کیلوگرم طول دارد. زمانی که این ربات‌ها برای پرواز و ماموریت در فضا آماده شوند تا حد سه برابر کوچکتر خواهند شد و از یک سامانه ارتباطاتی صداپایه جدید برای انتقال داده و تنظیم موقعیت در زیر آب استفاده خواهند کرد.

نسخه‌های دیجیتالی این ربات‌ها نه در استخر بلکه در شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای در محیطی شبیه به قمر اروپا آزمایش می‌شوند. این شبیه‌سازی‌ها به تعیین محدودیت‌ها در توانایی ربات‌ها برای جمع‌آوری داده‌های علمی در محیطی ناشناخته کمک کرده است.

 

نخستین پرتاب بومی به مدار «ژئو»

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت : برنامه‌ریزی برای نخستین پرتاب بومی به مدار ۳۵ هزار کیلومتری زمین تا پایان سال در حال انجام است.
توسعه صنعت فضایی در چند سال گذشته مسیر خوبی را طی کرده است. ابقای رئیس سازمان فضایی ایران در دولت چهاردهم نشان می‌دهد قرار است این پیشرفت ادامه پیدا کند.

در این زمینه ، «ستار هاشمی» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره مهم‌ترین محوری که باید در توسعه صنعت فضایی مدنظر قرار بگیرد ، گفت : در وزارت ارتباطات به توسعه متوازن در بخش‌های مختلف اعتقاد داریم که نیازمند توسعه پایدار است، اما چیزی که شخصاً برایم جذابیت دارد و در جلساتش نیز شرکت می‌کنم ، بحث دسترسی به مدار ژئو است که تفاوت شایانی با مدار لئو دارد.

هاشمی تاکید کرد : دلیل این جذابیت نیز پیچیدگی‌های فناورانه این مدار است که دستیابی به آن باید طی مراحلی با دقت و ظرافت خیلی ویژه دنبال شود. دستیابی به این مدار نه در یک‌لحظه بلکه در کسری از ثانیه اتفاق می‌افتد و بخشی از آن نیز با استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی شکل می‌گیرد. دستیابی به مدار ۳۵ هزار کیلومتر موضوعی سخت و در عین حال جذاب است.

وزیر ارتباطات ابراز امیدواری کرد نخستین پرتاب تحقیقاتی به مدار ژئو را تا قبل از پایان سال انجام بدهیم. این در واقع یک کار آزمایشگاهی و اولیه است که می‌تواند مسیر را برای ما باز کند.وی با بیان این که امیدواریم این پرتاب از داخل کشور انجام شود، خاطرنشان‌کرد: بحث توفیق یا عدم توفیق در این پرتاب فعلاً برای ما موضوعیت ندارد، زیرا بالاخره این نخستین گامی است که قصد داریم در این مسیر برداریم و خودمان را محک بزنیم.

گفتنی است که ارتفاع سطح زمین تا ۲ هزار کیلومتری را مدار ارتفاع پایین زمین یا لئو (LEO) می‌نامند. از ۲ هزار کیلومتر تا ۳۵ هزار و ۷۸۶ متر ، مدار‌های میانی زمین نام دارد و مدار‌های بالاتر از این ارتفاع را مدار ارتفاع بالا یا ژئو نام‌گذاری کرده‌اند.

 

ساخت الکترودهای کامپوزیتی انعطاف‌پذیر

با ترکیب نقره و گرافن ، محققان الکترود انعطاف‌پذیری ساختند که عملکرد جالب توجهی در خازن‌ها دارد. این الکترود دوام بسیار بالایی نسبت به محصولات موجود در بازار دارد.

به گزارش ستاد توسعه فناوری نانو، محققان دانشگاه صنعتی لیبک(جمهوری چک) و دانشگاه صنعتی لودز( لهستان ) الکترود کامپوزیتی انعطاف‌پذیری از جنس نقره/گرافن ساختند که برای کار در حوزه الکترونیک مناسب است. این الکترودها با استفاده از فناوری چاپ جوهرافشان برای ادوات ابررسانای با کارایی بالا تهیه شده‌اند.

دانشمندان اکسیدگرافن احیاء شده را به عنوان ماده اصلی برای لایه فعال الکترود انتخاب کردند. لایه فعال اکسیدگرافن احیاء شده پلی‌پروپیلن غیر بافته شده بود. نانوذرات نقره برای افزایش فاصله لایه‌ها ، میان لایه‌های اکسیدگرافن احیاء شده قرار داده می‌شوند که به طور مؤثر اثر روی هم انباشتگی را در اکسیدگرافن احیاء شده کم می‌کند که این موضوع منجر به بهبود عملکرد کلی الکتروشیمیایی می‌شود.

در این پروژه ، محققان موفق شدند با استفاده از مشخصه‌یابی شیمیایی ، تعیین مورفولوژی و آزمایش‌های سطح ، احیاء درجای اکسیدگرافن و قرار گرفتن نیترات نقره روی اکسیدگرافن احیاء شده و همچنین تشکیل نانوذرات را تایید کند.

کامپوزیت ۴Ag/rGO دارای هدایت الکتریکی بسیار بالایی است ، مقاومت ورق در آن ۵۷/۳۹ kΩ/sq بوده که این ماده را برای استفاده مستقیم به عنوان الکترود مناسب می‌کند.

در آزمایشی ، این الکترودهای کامپوزیتی انعطاف‌پذیر عملکرد فوق العاده‌ای را نشان دادند و به حداکثر ظرفیت خازن ۸۰۰/۳۰ فارادی بر گرم رسید. همچنین این محصول از خم شدن عالی و ثبات چرخه‌ای قابل توجه برخوردار بوده و بعد از دو هزار چرخه شارژ / دشارژ در دانسیته جریان ۰٫۲۵ میلی‌آمپر بر سانتی‌متر مربع ، میزان کاهش ظرفیت آن ۱۴/۹ درصد بود.

علاوه بر این ، این الکترودهای کامپوزیتی با چگالی جریان ۰٫۲۵mA/cm۲ چگالی انرژی بالایی تا ۷۰/۹ وات‌ساعت/کیلوگرم به نمایش گذاشتند.

رفتار خازنی امیدوار کننده و فرایند تولید ساده ، الکترودهای ترکیبی نقره/اکسیدگرافن احیاء شده را به عنوان یک ماده بالقوه برای برنامه های آینده در الکترونیک انعطاف پذیر و پوشیدنی نسل بعدی قرار می دهد.

 

دارویی که ابتلا به ایدز را ۹۶ درصد کاهش می دهد

داروی جدیدی که باید هر ۶ ماه یکبار تزریق شود ، ریسک ابتلا به بیماری اچ آی وی را تا ۹۶ درصد کاهش می دهد.

به گزارش اینترستینگ انجینرینگ ، محققان دریافته اند یک داروی تزریقی جدید به نام «لناکاپاویر» (Lenacapavir) ریسک ابتلا به عفونت اچ آی وی را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد و احتمالا یک گزینه جایگزین تاثیرگذارتر نسبت به قرص های خوراکی روزانه ای باشد که برای جلوگیری از این بیماری باید مصرف شود.

پژوهشگان دانشگاه امروی و «گریدی هلث سیستم» در آزمایشی نشان دادند تزریق لناکاپاویر ۲ بار در سال ، قادر به کاهش ۹۶ درصدی ریسک ابتلا به اچ آی وی است. «کولین کلی» مولف ارشد این پژوهش نتایج را خارق العاده توصیف کرد که نشان دهنده سهولت استفاده از این دارو نیز بود زیرا هر ۶ ماه یکبار باید تزریق شود.

این دستاورد به خصوص برای افرادی مهم است که افزودن یک قرص به رژیم غذایی روزانه خود را چالش برانگیز می دانند در آزمایش بالینی که به طور تصادفی انجام شده بود ، ۹۹ درصد دریافت کنندگان لناکاپاویر به اچ آی وی مبتلا نشدند. از ۲۱۷۹ دریافت کننده این دارو در آزمایش فقط ۲ نفر به ویروس مبتلا شدند، حال آنکه در گروه ۱۰۸۶ نفری که «تروادا» (Truvada) یک قرص روزانه ، مصرف می کردند ۹ نفر دچار این بیماری شدند.
میزان چسبندگی داروی تزریقی از قرص های خوراکی نیز فراتر رفت که در جلوگیری از گسترش ایدز در بدن بسیار مهم است.